Na 2 weken vakantie in Portugal ben ik weer totaal opgeladen en staat mijn notitieblokje volgeschreven met nieuwe ideeën voor mijn bedrijf. Ook heb ik door het beperken van mijn tabletgebruik weer eens heerlijk ouderwets een flinke stapel boeken gelezen. Het ‘niets moeten’, totale ontspanning en ‘weg zijn uit de dagelijkse omgeving’ inspireert, dat is bekend. Daarom ook geen lange blog of column vandaag over het bevorderen van creativiteit. Maar een constatering van iets ogenschijnlijk triviaals, dat voor mij de essentie weergeeft van creatief denken en de werking van onze hersenen.
Bij het geven van trainingen creatief denken zeg ik altijd dat het een kunst is te ontsnappen aan patroondenken, het leren denken ‘in een bochtje’. En dat dat aanvankelijk lastig lijkt, omdat je zo gewend bent dingen op een bepaalde manier te doen. Als ik mensen vraag een boom te tekenen, tekent 99 procent van de deelnemers een stam met iets van een bolletje erop. Als ik vraag een ijsje te tekenen doen mensen iets vergelijkbaars. Als ik je vraag naar je werk te rijden zul je vaak op de automatische piloot kiezen voor de bekende weg en lijkt in de auto het schakelen ook vanzelf te gaan. Dat is nu eenmaal hoe onze hersenen werken. En dat is waarom we bijvoorbeeld optische illusies of een programma als ‘Mindfuck’ zo boeiend vinden. Ze laten ons zien dat onze hersenen zo geprogrammeerd zijn op een bepaalde manier te denken en te handelen, dat we grappige of alternatieve oplossingen vaak niet eens bewust opmerken. Met creatief denken, is het zaak die patronen te leren doorbreken en dat te blijven doen, om je brein te stimuleren naar creatieve oplossingen te zoeken.
Dit alles werd voor mij wederom duidelijk tijdens het gebruik van mijn Portugese toilet op vakantie. Wellicht een wat vreemd voorbeeld, maar ik zal het toelichten. In Portugal mag je toiletpapier niet doorspoelen vanwege het smalle riool en de kans op verstopping. De eerste keren gooiden mijn kinderen en ik automatisch het papier in de toiletpot om vervolgens te denken ‘oeps’, dat was niet de bedoeling’. Na een dag of twee deponeerden we onze Page-Propjes echter wel plichtsgetrouw in de prullenbak. En waar we er eerst nog van gruwelden, waren we er na 3 dagen wel aan gewend, ons niet altijd even fris riekend stukje papier in de pedaalemmer te mikken.
Dit weekend kwamen we thuis. Ik betrapte mezelf erop dat ik , evenals de rest van het gezin, automatisch mijn WC-papier in de pedaalemmer mikte. En dat gebeurde me niet één keer maar meerdere keren. We moesten er thuis hard om lachen. Inmiddels zijn we wel weer gewend aan ons prachtige Nederlandse toilet en dito rioolsysteem en belandt het papier weer gewoon in de pot. Voor mij illustreert dit echter perfect, hoe onze hersenen gewend zijn in structuren en patronen te denken en dat we bewust moeten nadenken en andere handelingen moeten verrichten om die patronen te doorbreken.
Dat betekent oefenen. Je brein blijven trainen. Bewust dingen anders doen. Nadenken over wat je doet of eens durven te variëren. Al is het maar eens een andere route naar huis nemen. Eens staand vergaderen. Eens met links schrijven in plaats van rechts. Of je WC-papiertje eens in de vuilnisbak gooien. Maar niet te vaak, dan wordt ook dat weer een gewoonte en het gaat zo stinken…
Luchtige uitgeruste groet,
Stefanie Couwenberg
www.denkbdl.nl