Thermostaartje…Over hokjesdenken in het onderwijs.

j

Geschreven door: Stefanie Couwenberg

8 november 2021

Met een beteuterd gezicht kwam hij naar buiten. Mijn 5-jarige. Eerder die week had hij al wat schoolwerkjes mee naar huis gekregen. Op één van zijn kleur(kras)platen stond: ‘probeer binnen de lijntjes te blijven’. Ik moest erom glimlachen en dacht ‘ hij zit net op school, wat maakt het uit’.  Vandaag had de kleuterjuf gevraagd een boerderijdier te tekenen. Terwijl de andere kinderen varkens, koeien en schapen of wat daarvoor moest doorgaan hadden geschetst, had mijn dreumes blijkbaar een struisvogel getekend. ‘Nee’, had de juf gezegd, ‘dat was niet de opdracht’.  Hij moest voortaan beter luisteren. Nu ben ik dat in 99% van de gevallen wel met de docenten van mijn zoon(s) eens. Maar vanwege de argumentatie dat  ‘struisvogels leven in dierentuinen, niet op onze boerderij’ en zoonlief zich dus niet aan de taak had gehouden, stond hij nu stampvoetend voor me. ‘Mama, de opdracht was teken een boerderijdier’. En jullie hebben toch die vakantiefoto’s laten zien van Afrika, toen bezochten jullie een struisvogelboerderij!’ 

Ik gaf hem gelijk en bedacht me dat ik het jammer vond dat de leerkracht zo had vastgehouden aan het standaardplaatje in plaats van ruimte te geven aan de duidelijk getoonde creativiteit. Ik dacht er maar niet meer te veel over na. Wél gebruik ik dit voorbeeld (de kleurplaten en de tekening heb ik bewaard) nog regelmatig in mijn trainingen creatief denken om aan te geven hoe we vaak onbedoeld de creativiteit van kinderen inperken zodra ze naar school gaan. Iets inkleuren? Wel binnen de lijntjes! Een groene koe? Wolken die geel zijn? Dat kan niet. Rekenen op je eigen manier? Volg de aangeleerde methodiek, niets anders. Dat is is lastig en dat ‘hoort’ niet…

Opties
Anders denken en doen staat voor mij niet gelijk aan dat we alles maar goed moeten vinden ‘omdat het nu eenmaal kinderen zijn’. Op school is de docent leidend, die bepaalt de regels, daar luister je naar en die respecteer je, dat is wat wij onze kinderen bijbrengen. Maar durven om soms de teugels wat laten vieren om kinderen juist te laten groeien zou best wat vaker mogen vind ik.
Dat we niet altijd even flexibel kunnen zijn in het welig laten tieren van de creativiteit van ieder individu op school omdat er al leerkrachten te kort zijn en een ‘Poolse landdag’ voorkomen moet worden in klassen met vaak meer dan 30 kinderen, heb ik – hoewel ik het jammer vind –   allang geaccepteerd. Dacht ik. Tot afgelopen vrijdag. toen diezelfde zoon wederom met een betrokken gezicht naar buiten kwam. 5-jarige stampvoeten hebben inmiddels plaatsgemaakt voor 10-jarige schuttingtaal. Beiden geen benijdenswaardige uiting van emoties richting ons als ‘gezagdragers’,  maar wel een teken van onmacht en frustratie.  Op de vraag waarom de zoon zo humeurig voor me stond op het schoolplein kwam het antwoord: ‘Ik had een 8,5 voor mijn toets natuur maar ik had gewoon een 9,5 moeten hebben!’ Terwijl ik al een poging wilde doen hem te bedaren en bedacht dat hij met zijn perfectionisme toch echt op zijn moeder begon te lijken en al wilde zeggen dat hij met een 8,5 toch ook tevreden mocht zijn’, kwam de stortvloed aan woorden.

Volgt programma….
De leerstof ging over lucht en luchtstromen en isolatie en meer en zoonlief vond het machtig interessant dus had er naast de lesstof zelf ook nog wat over gelezen. ‘Google is your friend’ grapte hij.
Er was een toetsvraag geweest. De toetsvraag was: ‘ Waar in huis kan de thermostaat van de CV hangen’.

De antwoordopties in de toets waren:

  1. in de huiskamer
  2. in de slaapkamer
  3. overal

Hoewel de leertekst ging over centrale verwarming en dat de thermostaat meestal in de woonkamer zit, had zoon weloverwogen gekozen voor optie C. Want, zo redeneerde hij, de beste plek is natuurlijk de woonkamer. “Daar zit je. Daar wil je het aangenaam hebben, maar vanuit de thermostaat gaat of een verbinding en dus een signaal naar de ketel, of de thermosstaat is draadloos. Die draadloze kan sowieso overal hangen. Die met een draadje die een signaal geeft aan de ketel, hangt bij voorkeur in de woonkamer maar dat hoeft niet. Bij B. hebben ze twee thermostaten in huis en bij A. hangt er ook eentje in de werkkamer van zijn vader. Dus ik heb C geantwoord omdat de huiskamer de beste optie is, maar het in principe overal kan zijn in huis.” De leerkracht bleek niet gevoelig voor die argumentatie, want ‘zo stond het niet in de tekst’.
Wat mijn zoon frustreerde bleek niet zozeer het cijfer te zijn, maar meer zoals hij het zelf omschreef ‘het geen ruimte krijgen om iets op zijn eigen manier te beredeneren’. En daarin gaf deze moeder, hoewel ik hem op het hart heb gedrukt tevreden te zijn met zijn 8,5, eigenlijk wel gelijk. Zijn eigenwijsheid en koppigheid zijn vaak aanleiding voor discussie thuis. Maar het maakt hem in mijn optiek ook uniek. Hij denkt graag zelf na over hoe dingen anders of beter kunnen.  Hoewel het me dus geregeld ergert, ben ik er ook bewust van dat het een eigenschap is, die hem nog ver kan brengen.

Eigenzinnig of lastig….
Eigenzinnig of lastig? Het zijn bijvoeglijke naamwoorden met verschillende betekenis die ons als opvoeders beiden op de zenuwen kunnen werken, maar ook eigenschappen die we niet alleen maar als negatief moeten betitelen of aan elkaar gelijk moeten stellen. Een punt aftrek vanwege het niet strikt volgen van de tekst of methodiek zou best wat vaker een bonuspunt mogen zijn vanwege originaliteit en oplossend vermogen.
Rekenmethodes zijn een handig hulpmiddel om iets onder de knie te krijgen, maar als een kind een manier heeft die anders is, maar evengoed werkt, waarom dat dan verbieden?
Als een antwoord afwijkt van de standaard, maar het klopt en geeft blijk dat een kind de leerstof kent, waarom dan afkeuren omdat het zo niet letterlijk in het antwoordenboek van de leraar staat? Als een kind bij het leren van een begrippenlijst de juiste omschrijving geeft, maar die woorden niet exact zo in de definitie genoemd worden, keuren we het antwoord dan fout?

Ik daag cursisten, ambtenaren, mijn eigen kinderen, maar ook leraren dagelijks uit eens wat vaker buiten de lijntjes te kleuren of in ieder geval er tegenaan te durven krassen. Creativiteit begint immers met anders durven kijken naar de dingen en de wereld om ons heen en bewust waar te nemen.  Lef! Anders durven kijken. Anders durven leren. Anders durven werken. Ik leef ervan en krijg het er warm van! Jij ook? Gauw de thermostaat wat lager zetten dan……

Creatieve groet,

 

 

Stefanie Couwenberg

 

Automatisch mijn blogs in je mailbox ontvangen?

automatisch blogs ontvangen
Loading

Deze blogs vind je vast ook interessant

De kracht van de facilitator: investeren i.p.v. repareren.

De kracht van de facilitator: investeren i.p.v. repareren.

Laatst belde een klant, die eerder last-minute had besloten om uit kostenoverweging, toch geen gebruik te maken van mijn diensten als facilitator. Daar had deze leidinggevende nu spijt van. Het bleek toch moeilijker dan gedacht om, als je zelf inhoudelijk betrokken...

Ontwaak uit je winterslaap en maak van je werk een feestje

Ontwaak uit je winterslaap en maak van je werk een feestje

Het lijkt nog maar net kerstvakantie geweest, maar de krokusvakantie en de eerste zonnige dag heeft medio februari inmiddels alweer zijn intrede gedaan. Vanaf de jaarwisseling heb ik, naast mijn projecten, alweer wat mooie sessies mogen begeleiden. Meestal liepen ze...

Buitenspelen voor ambtenaren 3.0.

Buitenspelen voor ambtenaren 3.0.

Bureaucratie, een gebrek aan flexibiliteit, niet weten wat er speelt of waar mensen buikpijn van hebben…Een veelgehoorde klacht als het gaat om ambtenaren. Maar wat als we de regels vereenvoudigen en zoeken naar een meer betrokken en interactieve vorm van...