Toen ik in het verleden ambtenaar was en veel op pad ging, had ik vaak het gevoel me te moeten verdedigen. Dat ik vaak buiten was in plaats van verscholen achter mijn beeldscherm, in gesprek met doelgroepen omdat ik écht wilde weten wat er speelde en waar mensen buikpijn van hadden…Dat vond men weleens vreemd. Alsof ik moest verdedigen dat contact leggen met doelgroepen/de omgeving toch echt essentieel was om mijn werk goed te kunnen doen. Het motiveerde me om voor mezelf te beginnen vanuit de overtuiging dat buiten de lijntjes durven (mee)denken essentieel is voor ambtenaren met lef die echt iets willen betekenen.
Inmiddels zijn we bijna 10 jaar verder en is het ‘in gesprek gaan met de omgeving’ en ‘omgevingsgericht werken’ gelukkig in steeds meer organisaties ingebed. Maar voor wie nog het gevoel heeft ‘kan ik het wel maken om geregeld naar buiten te gaan’, wees gerust: met de Omgevingswet moet dit. Dus benut je kans en maak van de nood een deugd! Ik bied je graag wat handvatten.
De Omgevingswet is bedoeld om het omgevingsrecht te vereenvoudigen en te moderniseren. Het doel is om de fysieke leefomgeving beter te beschermen en te benutten, met meer ruimte voor duurzame initiatieven van inwoners en bedrijven en uiteindelijk juist minder administratieve rompslomp. Een van de kernprincipes van deze wet is participatie, waarbij de overheid niet alleen meer openstaat voor initiatieven vanuit de samenleving, maar er ook zelf actief naar op zoek gaat. En ongeacht of de wet op tijd in werking kan gaan en of de uitvoering ervan straks wel/ niet gladjes gaat verlopen, het principe ervan: niet JA MAAR met allerlei excuses en regeltjes waarom zaken niet kunnen maar JA MITS , het kijken naar wat wél kan, is al winst. Het vereist een andere en actieve werkhouding en betere samenwerking met elkaar en met inwoners. In mijn ogen draait het om het in contact zijn en blijven met de omgeving. Het goede gesprek kunnen voeren. Niet noodzakelijkerwijs op zoek naar draagvlak, maar wel van elkaar weten wat er speelt, waar rekening mee gehouden moet worden. Emoties, feiten en ontwikkelingen in beeld krijgen.
Dat betekent als gezegd dat de rol van de ambtenaar verandert. Geen passieve bureaucraat die op het stadskantoor wacht tot de aanvragen binnenkomen en het werk zich opstapelt zoals we dat van vroeger kennen, maar een proactieve dienstverlener van de samenleving die er zelf opuit durft te trekken. Het betekent naar buiten gaan en in gesprek gaan met initiatiefnemers, lokale ondernemers, buurtbewoners en andere belanghebbenden die ideeën hebben om de omgeving te verbeteren. Ervoor zorgen dat belanghebbenden zich gehoord en begrepen voelen en ervaren dat hun inbreng serieus wordt genomen.
Als ambtenaar die in gesprek gaat met initiatiefnemers, krijg je ook meteen de kans om te leren en te begrijpen wat er echt speelt in de samenleving. Je kunt de lokale behoeften en zorgen peilen, wat kan helpen om beter doordachte beslissingen te nemen.
Deze werkwijze brengt wel nieuwe verantwoordelijkheden en uitdagingen met zich mee. Het vereist een open geest en de vaardigheid om effectief te communiceren met verschillende belanghebbenden. Het betekent ook dat ambtenaren niet langer alleen experts in regelgeving zijn, maar ook bruggenbouwers en facilitators.
Voor wie al het bovenstaande eerder lastig vond of toch liever uitstelde uit angst voor commentaar van collega’s die vooral in het stadhuis bleven zitten..….De Omgevingswet is een formele houvast om de overheid van binnenuit te veranderen, om een meer dienstbare en proactieve rol te spelen, en om echt bij te dragen aan de verbetering van de leefomgeving. Om echt in contact staan met de gemeenschap; Met de mensen met en voor wie je werkt; Met je klanten.
Dus, ambtenaren trek je (stoute) schoenen aan en ga naar buiten! Met wat moed en aanpassingsvermogen is je beloning straks niet alleen je salaris, maar ook een betere samenleving, meer betrokkenheid en een gevoel van voldoening dat geen saai beeldscherm je ooit kan bieden!
Behoefte om jezelf en je collega’s hierin te trainen? Samen met @Innovatiewerkplaats verzorgt BDL geregeld masterclasses ‘Design Thinking bij de overheid’. Neem gerust contact op voor meer informatie.
Creatieve groet, 
Stefanie Couwenberg Jouw trainer, spreker & facilitator die buiten de lijntjes denkt.
